ارزشمند‌ترین موقعیت‌ها برای تربیت ذهن خلاق مواجه شدن با چالش‌هاست. در این حالت چون ذهن مجبور است برای بقا تلاش کند از تمام ظرفیت خود بهره ببرد و در حالت آماده‌باش قرار می‌گیرد. در این حال دریچه‌های کسب اطلاعات باز می‌شوند و قدرت پردازش مساله به حد اکثر می‌رسد. چالش‌ها، قرار گرفتن درموقعیت اضطرار را بازسازی کرده آنگاه با آشکارشدن میزان کیفی و کمی مدیریت غریزی ترس، توان تکیه بر قوه خلاقیت را می‌توان سنجید. در چنین حالتی می‌توان نقاط ضعف اصلی را در غریزه یافت و پرورش هوشمندانه خلاقیت را آغاز کرد. به عبارتی دیگر چالش یعنی قرارگیری در موقعیت مدیریت اضطرار که فاصله زمانی تبدیل بهترین تصمیم‌گیری به عمل مطلوب باید به حد اقل برسد و نتیجه موفقیت فرد با کمترین خسارت، در گذر از بحران باشد. برای تبدیل غریزه مقابله با ترس به فرآیند مدیریت هوشمند بحران، احتیاج به ذهن فعال و خلاقی داریم که بارها مدیریت خودآگاه و خلاقیت در ایجاد راهکار موثر را تمرین کرده باشد. ایجاد چالش‌های خود خواسته بهترین تمرین برای این اصل است.

تمرین شماره یک:

معمای فرار از قفس شیر خشمگین

 هدف: پرورش ابتدایی‌ترین نوع خلاقیت بر پایه غریزه ترس

فرض کنید در یک روز آفتابی به دلایلی مجبورید در محوطه‌ای محصور که چندین بوته و درخت دارد با یک شیر وحشی که اکنون خواب است زمان دو ساعته‌ای را بگذرانید چگونه این چند ساعت را می‌توانید به سلامت سپری کنید؟

 امکانات: امکان فرار ندارید (شیر بسیار وحشی است) شیر خواب است و شما هیچ وسیله دفاعی ندارید.

توضیح: معما را تغییر دهید مثلا فرض کنید به مدت دو ساعت باید در یک ساختمان در حال سوختن پناه بگیرید تا آتش‌نشان‌ها بیایند. یا از دست یک گروه آدم خشن فرار کرده‌اید اما محل اختفای شما همان محل تجمع آنهاست و باید پنهان بمانید. از قوه تخیل خود نهایت بهره را ببرید.

تمرین شماره دو:

معمای وکلا

 هدف: پرورش قوه خلاقیت نظری بر پایه استدلال هیجانی

مردی به کشتن همسرش با ضربان چاقو متهم شده است اما اصرار دارد مقتول خودکشی کرده است. پلیس شواهدی دال بر درگیری بین آنها پیدا کرده است ولی متهم می‌گوید که جهت جلوگیری از بروز فاجعه با مقتول درگیر شده است. اکنون شما وکیل متهم هستید. راهی برای اثبات بی‌گناهی متهم بیابید.

امکانات: صحنه قتل را هرجور می‌خواهید تصورکنید –از تجربیاتی که در گذشته دارید استفاده کنید. بیش از یک موقعیت را تصور کنید.

توضیح: هنر استدلال دفاعی یکی از کارآمد‌ترین عرصه‌های تجلی خلاقیت نظری است. چنان‌چه شما بتوانید با دلیل از دیگران دفاع کنید حتما از خود نیز می‌توانید دفاع کنید.

تمرین شماره سه:

انگیزه‌سازی برای بیمار

 هدف: پرورش قوه خلاقیت نظری بر پایه استدلال هیجانی

 فرد بدحالی که در در بستر بیماری‌ست نیاز شدید به انگیزه‌ای قوی برای مبارزه با بیماری و زنده ماندن دارد تصمیم گیرنده اوست. اورا وادار به انتخاب زندگی کنید. شما مسئول زندگی او هستید.

امکانات: اورا نمی‌شناسید. بیمار درد دارد و ناامید است. وقت محدود است.

توضیح: استفاده از استدلال‌های برانگیزاننده در بسیاری از موارد راه‌گشای ایجاد تحرک است. معمولا راه ایجاد نوآوری پر از موانع و دست‌انداز است. اگر انگیزه شما به قدر کافی قوی و موثر نباشد به زودی در برخورد با شکست‌های متوالی خسته و ناامید می‌شوید و اولین ثمره ناامیدی سکون و تقلیل قوه خلاقه است. در این تمرین اگر شما بتوانید موقعیت را با استفاده از استدلال‌های خلاقانه خود مدیریت کنید بعدها برای خود نیز می‌توانید در برخورد با سختی‌ها ایجاد انگیزه پایدار کنید.

تمرین شماره چهار:

کشف علل ضعف

هدف: پرورش قوه خلاقیت نظری بر پایه استدلال منطقی

 موقعیت شماره یک: به دنبال اخبار شکست یک پروژه باشید و همچون یک محقق به بررسی علل شکست بپردازید. به بیش از ده علت برسید.

موقعیت شماره دو: وسیله‌ای که اکنون از آن استفاده می‌کنید و از کارایی آن راضی هستید -مانند دستگاه تلفن– را روبه‌روی خود بگذارید و حداقل ده مورد انتقاد و پیشنهاد مفید برای بهتر شدن کارایی آن عنوان کنید.

امکانات: وقت نامحدود است، نمونه انتخابی است، از تجربیات استفاده کنید، تحقیق کنید، با نمونه موفق‌تر مقایسه کنید.

توضیح: نکته‌بینی هنریست که به وسیله آن می‌توان مسیر‌های طولانی آزمون و خطا و تجربه‌های ناموفق را کوتاه کرد. دقت نظر در موضوعات مختلف و بررسی شایسته آن‌ها از ابعاد گوناگون می‌تواند ذهن را برای مواجهه با موقعیت‌های مشابه آماده نگه دارد.

تمرین شماره پنج:

جابه‌جایی

هدف: استفاده از خلاقیت کاربردی در یک مرحله، تصمیم‌گیری منطقی

 موقعیت شماره یک: دیواری با ارتفاع سه متر مقابل شماست باید از این دیوار گذر کنید و به آن سوی دیوار برسید.

موقعیت شماره دو: رود خروشانی به عمق دو و نیم متر و عرض شش متر در یک فضای کوهستانی در پیش روی شماست لطفا از رود بگذرید .

امکانات: وقت نا محدود است، هیچ وسیله‌ای ندارید، خود را بالباسی که همین اکنون بر تن شماست تصور کنید، تنها چیزهایی که اکنون در جیب شماست تلفن همراه شما خواهد بود.

توضیح: وقت برای تصمیم‌گیری نامحدود است اما چنان‌چه دست به عمل بزنید راه برگشت ندارید. همه جوانب را بسنجید و منطقی‌ترین راه را بیابید.