متداول‌ترین سبك بررسي توانمندي‌هاي علمي مهارتي هر فرد براي احراز عناوين شغلي جديد از طريق اجراي فرآيند مصاحبه صورت مي‌گيرد.
اگرچه مصاحبه شغلي، رفتار اجتماعی افراد را فقط به طور غیرمستقیم، بر مبنای عکس‌العمل آن‌ها به پرسش‌ها مي‌سنجد، به نظر می‌رسد با تکنیک‌هایی چون مشاهده و یا آزمایش ممکن است بتوان شخصيت آنان را در گروه‌های کوچک به طور مستقیم و واقعی‌تر بررسی کرد.
اما در گروه‌های بزرگتر، هنگامی که مقایسه نسبتاً دقیق رفتار گروه‌ها با یکدیگر مطرح می‌شود باید مقیاس‌های دقیق، قابل اطمینان و هماهنگي برای مقایسه و سنجش آنان با یکدیگر یافت که در مجموع مصاحبه در بیشتر موارد به این هدف ایده‌آل نزدیک‌تر است.
مصاحبه
مصاحبه ارتباطی طراحی شده، هدف‌دار، رودررو و نیازمند به تصمیم‌گیری است که طرفين در آن حضور دارند و هر دو براي دستيابي به اهدافي متفاوت اما همسو در يك معيار سازماني تعريف شده به گفت‌و گو مي‌نشينند.
مصاحبه صحنه تبلور آموخته‌ها در كنار سـاير رقيبان و كانوني براي ارزشيابي مهارت‌هاست. آزمون‌ها قواعد خاصي ندارند و در هر شركت به طور جداگانه و به سبك‌هاي مختلف اجرا مي‌شوند. از اين منظر دقايق مصاحبه هم مي‌تواند لحظاتي فوق‌العاده استرس‌آور و بسيار طاقت‌فرســا تلقي شــــــود و هم مطلوب و موفقيت آميز باشد. تمام اين مراحل بستگي به نگرش و ديدگاه شما دارد، نکته قابل توجه اين است که خود شــــما چه تعريفي از مصاحبه داريد؟ به دليل اينکه هر آنچه که تصور کنيد و بينديشيد همان اتفاق خواهد افتاد. بنابراين اين امتحان را انجام دهيد و از نتيجه آن لذت ببريد. مصاحبه را يک رويداد ساده مانند بسياري از رويدادهاي ديگر زندگيتان فرض کنيد و آنرا فرصتي براي کسب يک تجربه نو بدانيد. از پذيرفته نشدن در مصاحبه نهراسيد و به فکر اجراي راهکارهاي جديد باشيد.
به عبارت ديگر مصاحبهكننده طی برنامه‌ای معین به وسیله پرسش‌هايي از قبل طراحي شده، به واكاوي شخصيت داوطلبان، صحت گفته‌هاي آنان در برگه‌هاي رزومه و سنجش مهارت‌هاي علمي و عملي آنان مي‌پردازد. مهم‌ترين بخش‌ها و اهداف مصاحبه شغلي را موارد زير تشكيل مي‌دهند:
* در آغاز باید اهداف و برنامه‌هاي كلي سازمان نيروپذير و پرسش‌ها كاملا كارشناسي و بررسي شوند.
* پرسش‌ها كاملا به سبكي روان‌شناختي، علمي و در حوزه فعاليت‌هاي هر فرد بايد تعيين شوند.
* از اجراي مصاحبه سليقه‌اي و يك بعدي كاملا خودداري كنيد. نسبت به موضوع، افراد و شـــرایط مکانی و زمـــانی مورد مطالعه باید هر بار با برنامه‌ای دقیق و قابل کنترل ظاهر شويد.
* سعي كنيد ارتباطي منطقي با افراد، مهارت‌ها، خلاقيت‌ها و توانمندي‌هايشان برقرار كنيد.
* گفتماني موفق در مصاحبه تنها در سايه حفظ آرامش متقابل، پرهيز از حاشيه‌پردازي، سنجش عملكردها و سوابق شغلي تحصيلي شكل مي‌گيرد.
انواع مصاحبه
مصاحبه، سبك‌ها و گرايش‌هاي متفاوتي دارد. رايج‌ترين شيوه آن به صورت مصاحبه شفاهی است. همچنين در اين رابطه مصاحبه به بخش‌هاي مختلفي مانند كتبي، هدایت‌شده، مصاحبه آزاد، تفسیری، خبری، باز، بسته، مطبوعاتی و درنهايت شغلي تقسيم‌بندي مي‌شود.
مصاحبه شغلي (شفاهي)
درمصاحبه شفاهی، طرفين مصاحبه كه عبارتند از مصاحبهكننده و مصاحبه‌شونده، درســـت رو در روي يكديگر مي‌نشــينند و به مذاكره يا به عبارت ديگر گفتمان مي‌پردازند.
هدف مصاحبهكننده ايجاد ارتباط و شناسايي افراد متخصص است. آنچه به ميدان مصاحبه اهميت مي‌دهد، دانش و سطح مهارت متقاضيان است. دوره‌هاي تحصيلي، سوابق شغلي و عملكردها ارزيابي مي‌شوند و پس از تشكيل هیئت كارشناسان، از برترين‌هاي هر حوزه دعوت به همكاري مي‌شود.
كيفيت پرسش‌ها
پرسش‌ها در جهتی از پیش تعیین‌شده پرسیده می‌شوند و مصاحبه‌شونده نيز مي‌تواند با بررسي و مطالعه قبلي به راحتي پرسش‌ها را پاسخ دهد.
در سبك مصاحبه شفاهي، مصاحبهكننده با طرح پرسش از مصاحبه شونده و گرفتن پاسخ‌های مستقیم از وي مرحله به مرحله به پيش مي‌رود و در هر مرحله يكي از ابعاد هويتي، مهارتي و علمي كارجو به آزمايش گذاشته مي‌شود. معمولا فرايند پرسش‌ها به سه بخش اصلي تقسيم مي‌شود. اين ســه ســطح به شكل زيرند:
سطح اول
پس از معرفي كامل و ارزيابي اطلاعات بخش مشخصات فردي، مهم‌ترين زمينه‌هاي ايجاد همكاري دوطرفه شكل مي‌گيرد. پرسش‌هايي نظير
• چرا شركت ما را براي ادامه همكاري انتخاب كرده‌ايد؟
• مهم‌ترين ويژگي شركت ما از نظر شما چيست؟
• چه راهكارهايي براي پيشــبرد اهداف تجاري شـركت پيشنهاد مي‌كنيد؟
• مديريت بحران از نظر شما چيست و چه برنامه‌اي براي اهداف كوتاه و بلند مدت شركت داريد؟
تنها بخشي از نخستين مرحله معارفه را تشكيل مي‌دهند.
سطح دوم
در اين قسمت تخصصي‌ترين اصول و ضوابط شغلي و تحصيلي ارزيابي خواهند شد. مدارك و سوابق تحصيلي، دانشگاه‌ها و مراكز علمي، شركت‌ها و سازمان‌هايي كه افتخار همكاري با آنان را داشتيد و از همه مهم‌تر عناوين، تجربه‌ها و سال‌هاي خدمت در اين قسمت بررسي خواهند شد.
كيفيت و سطح مهارت هر كارجو براساس مندرجات رزومه تطبيق داده مي‌شوند.
سطح سوم
برخي از كارجويان اين مرحله را پايان مصاحبه مي‌دانند و براي برخي ديگر آغازي براي حضور در مركزي حرفه‌اي و شايد بين‌المللي است.
آزمون‌هاي شفاهي، كتبي و عملي در اين مرحله اجرا مي‌شوند و موفقيت در اين سطح تاثير زيادي در نتايج مصاحبه به همراه خواهد داشت. در اين مرحله توانمندي‌هاي سال‌هاي تحصيل در دوران دانشگاه و تجربه حضور در شركت‌هاي مختلف مي‌تواند پشتوانه‌اي مستحكم براي اثبات هنر كارجويان باشد.
راهكارهاي مصاحبه‌شوندگان براي كسب موفقيت در ميدان مصاحبه شغلي
همانطور كه مي‌دانيد آگاهي و كسب اطلاعات لازم در زمينه‌هاي مختلف مصاحبه و نحوه مقابله با پرسش‌هاي مصاحبهكننده مي‌تواند مرحله به مرحله كارجويان را به اهداف‌شان برساند. سبك‌ها متفاوتند و مصاحبه‌كنندگان گاهي سليقه‌اي پرسش‌ها را عنوان مي‌كنند. تنها راه موفقيت مطالعه همه جانبه، حفظ آرامش و تامل در پاسخگويي است. برخي از راهكارهاي موفقيت را در اين مرحله بررسي مي‌كنيم.
• در مورد مهارت‌هايتان با علاقه صحبت كنيد. احتیاجی به توضیحات اضافه نیسـت. مصاحبهكننده به راحتی و در نگاه اول به ماهیت وجود شما و توانایی‌هایتان پی خواهد برد.
• از اينكه شخصيت‌تان کاملا آشـکارشود، نگران نشـــوید. به نشانه بي‌ميلي وقفه‌هاي كوتاه و مكث نكنيد. شما براي هر پاسخ نياز به چند ثانيه زمان داريد. آمادگي ارائه مهارت‌ها‌یتان را داشته باشيد تا وقتي آن‌ها شرح حالي از شغلتان را خواستند، ارائه دهيد.
• برخوردهاي اول بسيار تاثيرگذارند. در جلسه مصاحبه كاملا منظم و در زمان مقرر ظاهر شويد.
اعتماد به نفس داشته باشيد
مصاحبه کننده تمايل به شنيدن بهانه‌هـا يا احساســـات بد در مورد يك تجربه منفي را ندارد. اگر آن‌ها در مــورد رتبه يا نمره پايين، تغيير ناگهاني شغل يا نقص سوابقَ‌تان جويا شدند، حالت دفاعي به خود نگيريد. در عوض توجه‌تان را به حقايق، واقعيات و آنچه شما از تجربه‌تان ياد گرفتيد، متمركز كنيد. همیشه به نیمه پرلیوان بنگرید و افکارمنفی را از خود دور کنید. افکار منفی نه تنها تمرکز و اعتماد به نفس شما را از بین می‌برند، باعث شکست و به دنبال آن احساس دلزدگی از محیط کار نیز می‌شوند.
در روانشناسی اصلی وجود دارد که نشان دهنده مفهوم برتر تاثیرمنفی برروحیه مثبت است. درواقع ما به اتفاقات منفی بیش از وقایع مثبت می‌اندیشیم. این رویداد کاملا غریزی است و بازتابی منفی در تمام وجود افراد ایجاد می‌کند .
آمادگی
پیش ازآغاز یک مصاحبه باید همه جوانب را درنظربگیرید. پرسش‌هاي مصاحبهكننده اغلب با ذکر مشاغل قبلی و میزان مهارت شروع می‌شود. بنابراین شما نیز باید ازقبل پاسخ‌هایی آماده داشته باشید و با اطمینان و اعتماد به نفس کامل پرسش‌ها را پاسخ دهید . می‌توانید بگویید برای توسعه و یا پیشنهاد طرح‌های جدید شرکت شما را برای همکاری انتخاب نمودم . بدین ترتیب انگیزه و میزان شایستگی‌هـايتان درهــمــین ارتبـــاط اول کـــه نخستین گام برای موفقیت است، آشکار خواهد شد.
بازار کار
